سرمایه‌گذاری در صندوق درآمد ثابت
صندوق درآمد ثابت به نوعی از صندوق‌های سرمایه‌گذاری گفته می‌شود که بازدهی آنها نوسان زیادی نداشته و دارای نرخ سود قابل پیش‌بینی است. این صندوق‌ها معمولا به صندوق‌های بدون ریسک هم معروف هستند. علت این موضوع، نوع سرمایه‌گذاری آنها است .
این صندوق‌ها ابزارهایی هستند که توسط یک یا چند تیم متخصص مدیریت شده و با سرمایه‌های خرد، دارایی‌های مختلف را خریداری می‌کنند و تلاش دارند تا بازدهی صندوق بهینه شود. صندوق‌ها در انواع مختلفی از دارایی‌ها اقدام به سرمایه‌گذاری می‌کنند و در نتیجه بازه سوددهی صندوق‌ها با هم متفاوت است.
در صندوق‌های با درآمد ثابت، بین ۷۰ تا ۹۰ درصد از کل وجوه جمع آوری شده از سرمایه‌گذاران در دارایی‌های بدون ریسک از جمله اوراق مشارکت، سپرده بانکی و سایر اوراق با درآمد ثابت سرمایه‌گذاری می‌شود. مدیر این صندوق صرفا اجازه دارد بخش بسیار کمی از سبد تحت مدیریت خود را در دارایی‌های دارای ریسک سرمایه‌گذاری کند
بنابراین، احتمال متضرر شدن در این صندوق‌ها نزدیک به صفر است؛ ولی همین موضوع باعث می‌شود که سود صندوق نیز از حد مشخصی بالاتر نرود. علت این امر این است که دارایی‌های بدون ریسک، معمولا نرخ سود مشخصی دارند که این عدد چیزی در حد نرخ تورم کشور است.
انواع صندوق‌های درآمد ثابت و تفاوت آنها با هم
صندوق‌های درآمد ثابت به دو نوع صندوق‌های قابل‌معامله در بورس (ETF) و صندوق‌های خارج بورسی (صدور و ابطالی) تقسیم می‌شوند. درواقع تفاوت این دو نوع صندوق در نحوه است.
نحوه سرمایه‌گذاری در صندوق درآمد ثابت چگونه است؟
صندوق‌های صدور و ابطال، صندوق‌های غیرقابل‌معامله در بورس هستند که سرمایه‌گذار به طور مستقیم در آن سرمایه‌گذاری میکند و در دوره‌های تعیین‌شده ۱ ماهه، ۶ ماهه یا ۱ ساله، سود صندوق در بین تمامی سرمایه‌گذاران تقسیم می‌شود.
زمانی هم که سرمایه‌گذار بخواهد پوا خود را از صندوق خارج گند، تقریبا همان مبلغی را که واریز کرده بود، پس از ابطال واحدها دریافت خواهد کرد.
برای سرمایه‌گذاری در صندوق درآمد ثابت، نیازی به دریافت کد بورسی نیست. بلکه باید از طریق یکی از شرکت‌هایی که این صندوق‌ها را ارائه می‌دهند، اقدام کنید. بدین ترتیب که می‌بایست در سایت صندوق درآمد ثابت مورد نظر خود ثبت نام کرده و احراز هویت شوید .
اما در صندوق های قابل معامله در بورس ، سرمایه گذار به طور مستقیم در صندوق سرمایه گذاری نمی کند و در اصل، همانندخرید و فروش سهام ، با خرید و فروش واحد های این صنوقها سود میکند. یعنی دارای نمادی در بورس هستند و سرمایه‌گذار با خرید و فروش این نمادها به سود می‌رسد.
هر لحظه هم که سرمایه‌گذاری تصمیم بگیرد صندوق خود را بفروشد، به نسبت رشد قیمت نماد آن، سود خواهد کرد. مثلاً اگر قرار باشد که یک صندوق در سال حدود بیست درصد سود بدهد و سرمایه‌گذار۶ ماه صندوق را نگه دارد، حدوداً ۱۰ درصد سود گرفته‌است.
مزایای صندوق سرمایه‌گذاری با درآمد ثابت
امکان پیش‌بینی سود و پرداخت به موقع آن
سود صندوق‌های سرمایه‌گذاری با درآمد ثابت، معمولا به صورت دوره‌های ماهانه، فصلی، شش ماهه و یک ساله پرداخت می‌شود. البته اغلب صندوق‌های با درآمد ثابت پرداخت ماهانه دارند. همچنین، پیش‌بینی صندوق نسبت به سود ماه بعد در تاریخ معین به مشتریان اعلام شده و از سوی صندوق به حساب سرمایه‌گذار واریز خواهد شد.
ریسک پایین
صندوق درآمد ثابت در زمره کم‌ریسک‌ترین و در نتیجه، کم‌بازده‌ترین دارایی‌های مالی در ایران است. اگرچه همیشه هم اینطور نیست که بازده خیلی کم باشد و صندوق‌های با بازده‌های خیلی بالا هم در دوره‌های زمانی مختلف وجود داشته‌اند. به‌خصوص در شرایطی‌که اوضاع بازار سهام خوب باشد
ریسک صندوق های سرمایه گذاری با درآمد ثابت همانند بانک‌ها کم است، اما سرمایه‌گذاری در سهام سوددهی بالاتری دارد. از این رو، سرمایه‌گذاری با درآمد ثابت برای افراد کم‌ریسک که پول خود را به صورت سپرده بانکی سرمایه‌گذاری نموده‌اند، گزینه جذابی به شمار می‌رود.
البته این موضوع را هم باید ذکر کنیم که سرمایه گذاری در صندوق‌های با درآمد ثابت، به طور کامل، بدون ریسک نیست. هر چند تمهیدات لازم در نظر گرفـته می‌شود تا سرمایه‌گذاری در صندوق سودآور باشد، اما احتمال وقوع زیان در سرمایه‌گذاری‌های صندوق همواره وجود دارد.
نقدشوندگی بالا
اغلب صندوق‌های سرمایه‌گذاری با درآمد ثابت، دارای یک رکن مهم به نام ضامن نقدشوندگی هستند که معمولا یک نهاد مالی معتبر است یعنی تضمین میکند همیشه کسی هست که واحد صندوق را بخرد. واحدهای صندوق با درآمد ثابت را خیلی سریع می‌توان فروخت و به پول نقد تبدیل کرد. این امر موجب می‌شود تا سرمایه‌گذاران با خیال آسوده سرمایه‌گذاری نمایند.
مدیریت تخصصی
اینکه صندوق‌های درآمد ثابت توسط چند تیم متخصص مدیریت می‌شوند، باعث می‌شود تا خیال شما از بابت سرمایه‌تان راحت باشد. البته با توجه به نوع دارایی مورد سرمایه‌گذاری در این صندوق‌ها، نباید انتظار سود بالایی داشته باشید، اما می‌توانید انتظار داشته باشید که سودی بیشتر از نرخ سود بانکی دریافت کنید
جایگزین عالی برای سپرده بانکی
پرداخت سود روزشمار، مرکب شدن سود و سود مؤثر سالانه بالاتر از بانک از جمله دلایلی است که خرید صندوق درآمد ثابت را خیلی منطقی‌تر از سپرده بانکی کرده است. با وجود اینکه میزان سود این صندوق به تورم نمی‌رسد، بااین‌حال در مقام مقایسه و در جایگاه پس‌انداز، چندین قدم جلوتر از بانک ایستاده است
عدم نیاز به سرمایه بالا
یکی دیگر از مزایای صندوق درآمد ثابت این است که امکان سرمایه گذاری با پول کم در آن وجود دارد. به عبارت دیگر، برای فعالیت در این بازار، نیاز به سرمایه هنگفت نبوده و با سرمایه کمتر از ۵۰۰ هزار تومان نیز می‌توانید نسبت به صدور واحدهای صندوق درآمد ثابت اقدام کنید
ریسک صندوق های درآمد ثابت در قبال سوددهی آنها چقدر است؟
زمانی که یک سرمایه گذار تصمیم می‌گیرد که به جای سهام، اوراق صندوق های سرمایه گذاری خریداری کند، نخستین سوالی که برایش پیش می‌آید این است که «کم ریسک ترین صندوق سرمایه گذاری کدام است؟».
یکی از کم ریسک ترین و امن ترین نوع سرمایه گذاری در صندوق های سرمایه گذاری، اوراق صندوق درآمد ثابت Fixed Income Fund است
همان طور که از اسم آن مشخص است، این صندوق‌ها به منظور ایجاد درآمدی ثابت برای سرمایه‌گذاران به وجود آمد‌ه است. باتوجه به اینکه یک‌سری از سرمایه‌گذاری‌ها مانند اوراق دولتی و سپرده‌های بانکی کم‌ریسک هستند، صندوق‌ها عمده سرمایه‌گذاری خود را بر روی این بخش‌ها انجام می‌دهند.
البته این موضوع را هم باید ذکر کنیم که سرمایه گذاری در صندوق‌های با درآمد ثابت، به طور کامل، بدون ریسک نیست. هر چند تمهیدات لازم در نظر گرفـته می‌شود تا سرمایه‌گذاری در صندوق سودآور باشد، اما احتمال وقوع زیان در سرمایه‌گذاری‌های صندوق همواره وجود دارد.
برخی از ریسک های سرمایه‌گذاری در صندوق با درآمد ثابت
نوسان بازده بدون ریسک
نرخ نظری بازدهی دارایی هایی که سرمایه گذاری در آنها ریسکی ندارد (ریسک صفر)، نرخ بازده بدون ریسک گفته می‌شود. این نرخ به نرخ بهره بدون ریسک نیز شناخته می شود.
نرخ بازده بدون ریسـک، میزان سود یا بازدهی را که سرمایه گذار از یک سرمایه گذاری با ریسک مطلقاً صفر در طول یک بازه خاص انتظار دارد، نمایش میدهد. به عبارتی این نرخ که معمولا با درصد بیان می شود، مقدار سودی که از سرمایه گذاری در دارایی های بدون ریسک به دست می آید را نشان میدهد.
این نــرخ، کمترین مقدار بــازدهی است که سرمایه گذار برای هر سرمایه گذاری انتظار دارد. زیرا او ریسک اضافی را تا زمانی که ریسک بازده احتمالی بزرگ‌تر از نرخ بهره بدون ریسـک نباشد، قبول نخواهد کرد.
ریسک نکول اوراق بهادار با درآمد ثابت
این ریسک زمانی اتفاق می‌افتد که در یک قرارداد مالی یک‌طرف قرارداد نتواند در قبال قراردادی که بسته است، به تمام یا بخشی از تعهداتش، خواسته یا ناخواسته، عمل کند. در این شرایط می‌گویند که «نُکول» اتفاق افتاده است. لازم است بدانید ریسک نکول یکی از مهم‌ترین ریسک‌هایی است که نهادهای پولی و مالی را تحت تأثیر قرار میدهد. چراکه نکول تعداد کمی از مشتریان، می‌تواند زیان‌های هنگفتی را به یک مؤسسه مالی، بانک یا لیزینگ و… وارد سازد.
جا ماندن از تورم و افت ارزش سرمایه
اگر به مدت طولانی سرمایه خودتان را صندوق‌های درآمد ثابت بگذارید، نسبت تورم عقب می‌مانید و از قدرت خرید سرمایه شما کاسته می‌شود. در نتیجه این مدل از صندوق‌ها هیچگاه برای سرمایه‌گذاری بلندمدت توصیه نمی‌شود. اگر قصدتان کوتاه‌مدت است یا اینکه به‌زودی به سرمایه خود نیاز پیدا می‌کنید، خرید صندوق درآمد ثابت منطقی و درست است.
جا ماندن از فرصت‌های بازار سرمایه
اگر کمی با دنیای سرمایه‌گذاری آشنایی داشته باشید، می‌دانید که فرصت‌های بسیاری در بازارهای مختلف ایجاد می‌شود و شما درصورتی‌که هشیار باشید می‌توانید از هر کدام از این فرصت‌ها استفاده کنید. خواباندن طولانی‌مدت پول در صندوق‌های درآمد ثابت شما را از این فرصت‌ها دور میکند و امکان کسب بازدهی بیشتر را از بین میبرد.
مدیریت صندوق
بسته به نوع عملکرد، مدیریت صندوق همزمان هم می‌تواند از مزایای آن باشد و هم از معایب آن. اگر مدیریت صندوق های درآمد ثابت عملکرد بهینه‌ای نداشته باشد یا بیش از حد اقدام به خرید دارایی‌های ریسکی نماید، امکان کاهش بازدهی صندوق وجود دارد. بنابراین در هنگام خرید یک صندوق در آمد ثابت، مهم است که نگاهی به گذشته و پایداری عملکرد مدیریت صندوق داشته باشید.
هزینه‌های مدیریت صندوق درآمد مدیران و تیم‌های متخصص صندوق از کارمزد تأمین می‌شود. در نتیجه ممکن است هزینه‌های مدیریت صندوق بر بازدهی نهایی اثرگذار باشند. البته که این مسئله چندان نگران‌کننده نیست؛ چراکه درصد کارمزد مدیران صندوق از ابتدا مشخص و ثابت است و قرار نیست در اواسط سرمایه‌گذاری شما تغییر کند.
صندوق سرمایه‌گذاری درآمد ثابت مناسب چه افرادی است؟
با توجه به اینکه صندوق درآمد ثابت در قبال سود تضمین‌شده‌ای که پرداخت میکند، ریسک کمی به سرمایه‌گذاران تحمیل میکند، بنابراین، می‌توان گفت که این روش سرمایه‌گذاری برای افرادی مناسب است که تحمل پذیرش ریسک نداشته و به دنبال تجربه هیجان در بازارهای مالی نیستند باید بدانید که صندوق درآمد ثابت (Fixed Income) همانطور که از نامش برمی‌آید، سود ثابتی ندارد و تنها تلاش میکند تا درآمدش ثابت و پایدار باشد.
در نتیجه سود این صندوق‌ها تضمین‌شده نیست و قابل پیش‌بینی هم نیست. البته که می‌توان با توجه به ریسک کم صندوق و نوع دارایی‌های آن، بازه مشخصی برای بازدهی این صندوق در نظر گرفت، اما در نهایت محاسبه سود صندوق درآمد ثابت به صورت دقیق ممکن نیست.
چه زمانی سرمایه‌گذاری در صندوق‌های با درآمد ثابت در مقایسه با دیگر صندوق‌ها به‌صرفه‌تر است؟
در زمان نوسانات شدید بازار سرمایه و مواقع بحرانی چون سال ۱۳۹۹ که تحلیلگران بازار سرمایه تا حد زیادی از تحلیل بازار درماندند، صندوق درآمد ثابت قطعاً بهترین و تنها گزینه سرمایه‌گذاری برای افراد محسوب می‌شد. اما در شرایط عادی هم این روش بسیار ایمن و کم‌ریسک بوده و برای سرمایه‌گذاری مناسب است
صندوق درآمد ثابت نوعی سرمایه‌گذاری کم‌ریسک است که سودی بیشتر از سپرده‌های بانکی دارد. افراد برای بهره‌مندی از مزایا این صندوق‌ها می‌توانند با مطالعه سابقه آنها در گذشته صندوق مورد نظر خود را انتخاب کنند.
